Ngoài việc dùng ăn giải khát, quýt còn được làm thuốc và sử dụng chế biến đồ uống, món ăn.
Do trong dịch quýt có nhiều chất dinh dưỡng có tác dụng bồi bổ sức khoẻ, nên quýt được nhân dân nhiều nước dùng làm thức ăn cho người bệnh, người yếu mệt, làm thuốc chữa khát, chữa bệnh thiếu vitamin C và giải say rượu.
Ngoài giá trị ăn uống, nhiều bộ phận của quả quýt còn được Đông y dùng làm thuốc như hạt quýt và vỏ quýt. Vị thuốc được nhân dân ta dùng phổ biến nhất là trần bì. Đây là vỏ quýt chín phơi khô, càng để lâu năm càng tốt.
Để có trần bì làm thuốc, đến mùa quýt chín người ta hái quả về, khía vỏ quả làm 3 – 4 mảnh sát đến cuống, ăn múi rồi xâu vỏ vào dây lạt, phơi thoáng gió hoặc sấy nhẹ cho khô. Không nên treo gác bếp làm trần bì bị mất tinh dầu và dễ bẩn.
Theo Đông y, trần bì vị đắng cay, tính ấm, vào hai kinh tỳ, phế, có tác dụng điều hoà khí, tiêu đờm, ráo thấp, tiêu chất bị ứ đọng, làm mạnh tỳ, được dùng chữa các chứng tức ngực, đầy bụng, ăn không tiêu, nôn mửa, tiêu chảy, ho có nhiều đờm. Liều dùng 3 – 10g mỗi ngày, dùng sống hoặc sao sắc lấy nước uống.
Trong dịch quýt có nhiều chất dinh dưỡng có tác dụng bồi bổ sức khoẻ.; Ảnh: Ngoi sao
Trong dịch quýt có nhiều chất dinh dưỡng có tác dụng bồi bổ sức khoẻ. Ảnh: Ngoi sao
Ngoài tác dụng chữa bệnh, vỏ quýt còn là một gia vị và cũng là một hương liệu quí để chế rượu mùi. Đến mùa quýt chín, chúng ta có thể ngâm rượu vỏ quýt như sau: Lấy 40g vỏ quýt, cạo hết lớp cùi trắng bên trong, thái nhỏ, ngâm với 1 lít rượu trong một tuần lễ; Lắc đều, lọc và pha loãng với nước đường sẽ được một thứ rượu mùi nhẹ, thơm ngon, dùng uống khai vị trước bữa ăn rất tốt.
Đến mùa rươi (tháng mười âm lịch), nếu bạn muốn có món chả rươi thơm ngon, đúng vị, không được quên vỏ quýt. Cách làm đơn giản như sau:
Nguyên liệu: Rươi 200g, thịt vai sấn 200g, trứng 2 quả, vỏ quýt, hành, nước mắm… đủ dùng.
Cách làm: Rươi tươi làm lông sạch; Thịt băm nhỏ hoặc xay. Vỏ quýt, hành rửa sạch, thái nhỏ. Nếu là vỏ quýt khô phải ngâm mềm, thái nhỏ. Cho tất cả vào một bát to, đập trứng và hoà một thìa canh nước mắm đánh đều. Cho dầu ăn (hoặc mỡ) vào xoong đun sôi, sau đó đổ cả hỗn hợp rươi, trứng, vỏ quýt… trong bát vào rán, trở vàng đều hai mặt là được.
Trong 100g múi quýt có 88,5g nước, 0,8g protit, 1g axit hữu cơ, 8,6g gluxit, 0,6g xenluloza, 35mg canxi, 17mg photpho, 4mg sắt, 0,6mg caroten, các vitamin B1, B2, PP… và đặc biệt có tới 55mg vitamin C, nghĩa là nhiều hơn cả cam (trong 100g cam có 40mg vitamin C).