Ngày 31-5-1959, Bác Hồ ra thăm đảo Cát Bà, vào một xóm chài. Một đoàn thuyền đi đánh cáđêm về vừa cập bến, cá trắng đầy khoang. Bác dừng lại giơ tay chào bà con rồi quay lại bảo đồng chí Bí thư Huyện ủy Cát Bà đi sau:
– Trời sa mù thường hay lắm cá.
– Vâng ạ.
– Mùa này thường nhiều cá đẻ phải không chú?
– Vâng ạ.
– Ở đây đã có thuyền lắp máy để đánh cá chưa?
– Dạ thưa Bác, chưa có ạ.
Bác nói:
– Rồi đây phải đưa máy móc vào nghề cá. Đảngvà Chính phủ sẽ giúp đỡ bà con sắm thêm thuyền lưới tốt hơn.
Bác vào một gia đình đánh cá ở đầu xóm. Người lớn đi vắng cả, chỉ có một em gái nhỏ đang ngồi nấu cơm. Bác hỏi em nhỏ:
– Bố mẹ cháu đi đâu?
Em bé đứng dậy, lễ phép thưa:
– Bố cháu đi đánh cá, mẹ cháu ra chợ ạ.
Em bé ngước nhìn ảnh Bác Hồ treo trên vách rồi nhìn Bác, lại nhìn tấm ảnh, rồi lại quay nhìnBác. Chợt mắt em sáng lên, em chạy lại gần Bácvà reo lên:
– Bác Hồ!
Đồng chí bí thư Huyện ủy nói:
– Bác Hồ tới thăm gia đình cháu đó!
Bác ôm lấy em nhỏ, chỉ bếp lửa, quay lại nói với một đồng chí đi theo.
– Nồi cơm đang sôi, chú ra ghế giúp cháu bé kẻo khê.
Bác vừa cho em nhỏ kẹo vừa hỏi:
– Cháu mấy tuổi?
– Thưa Bác, cháu lên tám ạ.
Bác mỉm cười khen:
– Tám tuổi mà đã thổi được cơm giúp đỡ cha mẹ là ngoan.
Một thanh niên mình trần, da lấm tấm nước biển bước nhanh vào nhà. Thuyền anh vừa đến bến, nghe bà con nói Bác Hồ tới thăm gia đình anh, anh chạy vội về. Thấy Bác, anh đứng lại chào:
– Kính Bác ạ.
Rồi anh định với lấy cái áo treo trên vách mặc vào người. Bác biết ý, nắm lấy vai anh ngăn lại:
– Chú cứ đứng đây! – Bác ngắm khổ người vạmvỡ của anh thanh niên – Dân đánh cá phải mạnh khoẻ như chú hoặc hơn nữa mới được. Chú vào hợp tác xã có thấy dễ chịu hơn làm ănriêng lẻ không?
– Dạ thưa Bác, vào hợp tác xã dễ chịu hơn ở ngoài ạ.
– Dễ chịu thế nào, chú nói nghe thử?
– Thưa Bác, bây giờ đi đánh cá có đoàn, có đội,gặp nguy hiểm có sức mà chống đỡ. Ngày nàocũng có cơm ăn no, vợ chồng con cái được học hành…
Bác gật đầu, rồi cúi xuống hỏi em bé:
– Cháu học lớp mấy rồi?
– Cháu học lớp hai ạ.
Bác tỏ vẻ hài lòng và bảo đồng chí đi theo lấy cho cháu một tờ Báo ảnh Việt Nam còn thơm mùi giấy và mực in, Bác đã đem từ Hà Nội ra đảo với ý định làm quà cho bà con ngoài này. Bác vỗ vai anh thanh niên:
– Thôi chú sửa soạn ăn cơm kẻo đói. Những chuyến sau đi biển cố đánh cho thật nhiều cá.